F

Fabeiro Gómez, Manuel (1990): Páxinas históricas de Noia. Noia: Sementeira. ISBN 84-404-7101-7.

Facal Rodríguez, M.J., 2006, “Olimpio Pérez Rodríguez (1841-1915)”, Empresarios de Galicia, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 140-161. ISBN 84-96494-83-7.

Facal Rodríguez, M.J., 2006, “Antonio Valcarce García (1888-1978)”, Empresarios de Galicia, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 362-385. ISBN 84-96494-83-7.

Facal Rodríguez, M.J., 2009, “Manuel Bárcena Franco (1834-1909)”, Empresarios de Galicia, vol. 2, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 122-147. ISBN 978-84-96982-37-6.

Facal Rodríguez, M.J., e Carmona Badía, X., 2009, “José Riestra López, marqués de Riestra (1852-1923)”, Empresarios de Galicia, vol. 2, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 250-281. ISBN 978-84-96982-37-6.

Fagan, Brian M. (2008): La pequeña edad de hielo: Cómo el clima afectó a la historia de Europa 1300-1850. Barcelona: Gedisa. ISBN 978-84-97841-34-4.

Falcão, Jose Antonio; Rodrigues Ferreira, Jorge M. (1988). “O uso do calão no transporte do figo a partir da baía da Albufeira (1780-1789)”, en Coloquio de etnografía marítima, p. 107-113. Actas da xuntanza de setembro de 1984 no Museo do Pobo Galego. Museo do Pobo Galego (coord.). Santiago de Compostela: Consellería de Pesca da Xunta de Galicia. DL C-1437-1988. ISBN 84-505-7487-0.

Fariña Castro, Miguel (s.d.). Artes e aparellos de pesca empregados en Galicia [en liña] Dispoñible na Internet http://www.cetmar.org/DOCUMENTACION/dyp/ArtesDePesca.pdf

Fariña Jamardo, J., 1977, La balada del wolfram, Editorial Magisterio Español (EMESA), Madrid. ISBN 84-265-7198-0.

Faventino (Marco Cetio Faventino), 1979, Las diversas estructuras del arte arquitectónico o Compendio de Arquitectura, trad. del latín, prólogo y notas de Agustín Hevia Ballina, presentación de Enrique Rodríguez Balbín, Colegio Oficial de Aparejadores y Arquitectos Técnicos, Oviedo. ISBN 84-300-0905-1.

Feal Rey, M.C., 2010. Historia de Maniños, Perlío (Fene, Coruña): Imprenta Sanesteban. DL C-3240-2010.

Fédération des moulins de France [en línea]. Disponible en Internet: http://www.fdmf.fr [Fecha de acceso 22 de abril del 2008].

Fédération Française des Associations de Sauvegarde des Moulins [en línea]. Disponible en Internet: http://www.moulinsdefrance.org [Fecha de acceso 22 de abril del 2008].

Felipe II: los ingenios y las máquinas: ingeniería y obras públicas de la época de Felipe II, 1998, Sociedad Estatal para la Conmemoración de los Centenarios de Felipe II y Carlos V, Madrid. ISBN 84-9514-6029.

Feliú Torras, A., 1998, “El patrimonio industrial, localizaciones, regeneraciones: una nueva geografía”, Ábaco: Revista de cultura y ciencias sociales, núm. 19, 1998, Ejemplar dedicado a: Arqueología industrial. Testimonios de la memoria, p. 71-80. ISSN 0213-6252.

Feliú Torras, A., 2007, “La importancia de recuperar la memoria y el patrimonio industrial”, Dyna, Ingeniería e Industria, vol. 82, nº 4, mayo 2007, p. 64. ISSN 0012-7361.

Felpeto, A., 1998. “Los Reales Hornos de Neda: cien carros de leña para los hornos”, Revista de Neda: anuario cultural do Concello de Neda. nº 1, dir. Manuel Pérez Grueiro, Concello de Neda, Neda, Coruña, p. 105-107. DL C-837-1998. ISSN 1139-1154.

Fernández Abella, David (2014): “Ullam flumen. Contextos arqueológicos de una vía fluvial en época romana”, en XVIII CIAC: Centro y periferia en el mundo clásico. S. 7. Las vías de comunicación en Grecia y Roma: rutas e infraestructuras. Mérida. p. 789-791.

Fernández-Posse y de Arnáiz, D. (dir.), 2007.El Plan de Patrimonio Industrial”, Bienes Culturales. Revista del Instituto del Patrimonio Histórico Español, nº 7, 2007. Madrid: Secretaría General Técnica del Ministerio de Cultura. ISSN 1695-9698.

Fernández Bascuas, María Jesús (1998): “Unha aproximación o estudio da chegada e desenvolvemento do alumado público eléctrico na Estrada”, “, en A Estrada, Miscelánea Histórica e Cultural, vol. 1, p. 151-167. A Estrada: Museo Manuel Reimóndez Portela. ISSN 1139-921X.

Fernández Braña, A., 2009. Asturias. Patrimonio Industrial. Texto de Amparo Fernández. Vega-Gijón-Asturias: Ediciones Nueve Doce. DL AS-2191-2009. ISBN 978-84-931060-4-1.

Fernández Caamaño, José María (2018). La Real Mantelería y otros telares instalados en la ciudad en el siglo XVIII [en línea] https://www.elidealgallego.com/texto-diario/mostrar/2442156/reportaje-real-manteleria-otros-telares-instalados-ciudad-siglo-xviii [25/07/2023].

Fernández Carrera, Xan Xosé (2022). Turismo mariñeiro na provincia da Coruña. A pesca en Muxía. A Coruña: Deputación Provincial. C-1890-2022.

Fernández Carrera, Xan Xosé; Fernández Rial, Rosalía (2007). Rutas para descubrir A Costa da Morte. A Coruña: Editorial Xaniño. DL C-2169-2007. ISBN 978-84-611-7819-3.

Fernández Casado, Carlos (1961): “Las presas romanas en España”. Revista de Obras Públicas, núm. 109, p. 357-363.

Fernández Casado, C., 1976, La arquitectura del ingeniero, 2ª ed. (2005), Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos, Madrid. ISBN 84-380-0317-6.

Fernández Casal, Juan (2004): ” Fábrica de papel en Riobó”, en A Estrada, Miscelánea Histórica e Cultural, vol. 7, p. 9-27. A Estrada: Museo Manuel Reimóndez Portela. ISSN 1139-921X.

Fernández Casal, Juan (2010): Anecdotario de la conserva: A Illa de Arousa, A Illa de Arousa: Concello de la Illa de Arousa e Caixanova. DL PO 637-2010.

Fernández Casanova, M.C., 1979, La Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago: vida y actividades a lo largo del S. XIX. Salamanca: Universidad, Facultad de Filosofía y Letras Departamento de Historia Contemporánea, 1979.

Fernández Casanova, M.C., 1981, La Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago en el siglo XIX: un estudio de la organización interna y de su actuación en favor de Galicia, Sada, A Coruña: Edicións do Castro.

Fernández Casanova, C. (coord.) 1998. Historia da pesca en Galicia, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. DL C-1816-1998. ISBN 84-8121-719-0.

Fernández Casanova, C., 1998, “Cambio económico, adaptacións e resistencias nos séculos XIX (dende 1870) e XX”, Historia da pesca en Galicia, Carmen Fenández Casanova (coord.), Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela, pp. 139-206. ISBN 84-8121-719-0.

Fernández Casanova, Carmen (1999): Los pósitos de pescadores: la vida del pósito de Moaña a través de las memorias de Costa Alonso, (1921-1939). Cuadernos De Estudios Gallegos, 46(111), 149-192. https://doi.org/10.3989/ceg.1999.v46.i111.192

Fernández Casanova, C., 2011. El trabajo en la ciudad: diccionario de profesiones de las ciudades de Galicia, 1845-1924. 641 p.; 24 cm. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC). DL M-47884-2011. ISBN 978-84-00-09403-4.

Fernández Casanova, Carmen (coord.) (2013): Estudios sobre Pablo Iglesias y su tiempo. A Coruña: Universidade da Coruña. DL C-2240-2013. ISBN 978-84-9749-578-3.

Fernández Cortizo, Camilo (1996). “Neveras y cosecha de nieve en Galicia (Siglos XVII-XVIII)”, Obradoiro de Historia Moderna, nº 5, 41-66. ISSN 1133-0481.

Fernández Cortizo, Camilo (2012): “Arrieros y traficantes en la Galicia rural de la época moderna”, en Ohm: obradoiro de historia moderna, núm. 17, 2008, p. 325-352. ISSN-e 1133-0481.

Fernández Cortizo, Camilo (2016): “La pequeña edad de hielo en Galicia: estado de la cuestión y estudio histórico”, en Ohm: obradoiro de historia moderna, Nº 25, 2016, p. 9-39. ISSN-e 1133-0481.

Fernández Couto, A. (coord.), 2009. Muíños de Neda. Fotografías de José López Dopico “Casoco”, Equipo de Normalización e Dinamización Lingüística do Colexio de Educación Infantil e Primaria de Maciñeira, Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, Neda: Concello de Neda. DL C-1640-2009.

Fernández Díaz, R.; Martínez Shaw, C., 1991. “La pesca de altura en la América española del setecientos. La fundación de la Real Compañía Marítima”. Andalucía, América y el mar, Actas de las Novenas Jornadas de Andalucía y América. Bibiano Torres Ramírez (ed.), Sevilla: Consejería de Agricultura y Pesca de la Junta de Andalucía, p. 73-91.

Fernández Fernández, M.A., 2008, Ferrol. Paisaxes e sinais de identidade, (acuarelas), Ramón Loureiro (textos), Biblos clube de lectores, Cesuras, Coruña. ISBN 978-84-936001-3-6.

Fernández Freixanes, V., et al., 2001, Galicia. Unha luz no Atlántico, Edicións Xerais de Galicia, Vigo. DL VG-1.058-2001. ISBN 84-8302-718-6.

Fernández García, M.B., 1998. “El palacete de Velarde (1905)”, Boletín do Museo Provincial de Lugo. nº 8, 2, 1997-1998, p. 163-176. ISSN 0212-8438.

Fernández González, Ángel Ignacio (2008). “Cultivar ríos y mares: la acuicultura española en el siglo XX”, en Un siglo de pesca en España: nuevas perspectivas, nuevas aportaciones. Areas, Revista internacional de ciencias sociales, núm. 27/2008, p. 81-92. ISSN 0211-6707. [en línea] http://revistas.um.es/areas [Acceso el 3 de octubre del 2017].

Fernández González, Ángel Ignacio, 2009, “Manuel (1868-1940), Bautista (1873-1961) e Josefino López Valeiras (1880-1944)”, Empresarios de Galicia, vol. 2, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 304-333. ISBN 978-84-96982-37-6.

Fernández González, A.I., 2009, “Eloy Domínguez Veiga (1881-1959)”, Empresarios de Galicia, vol. 2, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 362-398. ISBN 978-84-96982-37-6.

Fernández González, Ángel Ignacio (2011). “De Hijo de Tomás Martínez a Conservas Lou”, Las familias de la conserva. El sector de las conservas de pescado a través de sus sagas familiares. Xoán Carmona Badía (dir. e coord.). Fundación Cluster de Conservación de Productos del Mar e ANFACO-CECOPESCA, Pontevedra: Diputación de Pontevedra, p. 264-285. DL C-891-2011. ISBN 978-84-938942-0-7.

Fernández González, A.I., 2011. “Los Cerdeiras: armadores, fomentadores y conserveros de la Costa da Morte”, Las familias de la conserva. El sector de las conservas de pescado a través de sus sagas familiares. Xoán Carmona Badía (dir. e coord.). Fundación Cluster de Conservación de Productos del Mar e ANFACO-CECOPESCA, Pontevedra: Diputación de Pontevedra, p. 286-305. DL C-891-2011. ISBN 978-84-938942-0-7.

Fernández González, A.I., 2011. “Los Otero de a Illa: Conservas Friscos, un punto de confluencia de varias familias del sector”, Las familias de la conserva. El sector de las conservas de pescado a través de sus sagas familiares. Xoán Carmona Badía (dir. e coord.). Fundación Cluster de Conservación de Productos del Mar e ANFACO-CECOPESCA, Pontevedra: Diputación de Pontevedra, p. 474-489. DL C-891-2011. ISBN 978-84-938942-0-7.

Fernández González, Ángel Ignacio (2011). “Los Escurís: de Rianxo y el río Te a conserveros del Barbanza”, Las familias de la conserva. El sector de las conservas de pescado a través de sus sagas familiares. Xoán Carmona Badía (dir. e coord.). Fundación Cluster de Conservación de Productos del Mar e ANFACO-CECOPESCA, Pontevedra: Diputación de Pontevedra, p. 534-551. DL C-891-2011. ISBN 978-84-938942-0-7.

Fernández González, A.I., 2011: “Conservas vegetales en Galicia, una breve historia”, Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea]. Disponible na Internet: http://galiciaagraria.blogspot.com.es/2011/05/conservas-vegetales-en-galicia-una.html [Acceso 3 xaneiro 2015].

Fernández González, Ángel Ignacio (2011): “AgroLance: guerra al escarabajo”, Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea] Disponible en http://galiciaagraria.blogspot.com.es/2011/10/agrolance-guerra-al-escarabajo.html [Acceso 7 xaneiro 2020].

Fernández González, Ángel Ignacio (2011): “El cornezuelo de centeno, una historia alucinante”, Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea] Disponible en http://galiciaagraria.blogspot.com/2011/10/el-cornezuelo-de-centeno-una-historia.html [Acceso 28 febreiro 2020].

Fernández González, Ángel Ignacio (2011): “La granja avícola de Monte Porreiro”, en Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea] Disponible na Internet: http://galiciaagraria.blogspot.com/search?q=avicultura [Acceso 13/11/2021].

Fernández González, Ángel Ignacio (2012): “Cervezas gallegas: La Barxa (Vigo)”, en Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea] Disponible en http://galiciaagraria.blogspot.com/search?q=la+barxa [Acceso 16 diciembre 2020].

Fernández González, Ángel Ignacio (2012): “Cervezas gallegas: ‘La Estrella’ en blanco y negro”, en Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea] Disponible en http://galiciaagraria.blogspot.com/2012/09/agrolance-cervezas-gallegas-la-estrella.html [Acceso 16 diciembre 2020].

Fernández González, Ángel Ignacio (2012): “AgroLance. Cervezas gallegas: ‘La Estrella’ en blanco y negro”, en Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea] Disponible en http://galiciaagraria.blogspot.com/2012/09/agrolance-cervezas-gallegas-la-estrella.html [Acceso 01/05/2021].

Fernández González, Ángel Ignacio (2012): “Cedazos, cribas y panderos. ‘Peneireiros’ de Ourense”, en Galicia agraria: historias sobre la agricultura gallega del siglo XX. Comentarios, análisis, documentos acerca de la economía agraria y la vida campesina [en línea] Disponible en http://galiciaagraria.blogspot.com/2012/02/cedazos-cribas-y-panderos-peneireiros.html [Acceso 30/08/2021].

Fernández González, Manuel (2005). La dinámica sociopolítica en Vigo durante la Segunda República. Tese doutoral (inédita). Beramendi González, Justo (dir.). Departamento de Historia Contemporánea e de América, Facultade de Xeografía e Historia, Universidade de Santiago de Compostela.

Fernández Gutiérrez, M.F., 1998, “La labor del inventario del patrimonio industrial en Francia: un modelo de investigación, protección y difusión”, Ábaco: Revista de cultura y ciencias sociales, núm. 19, 1998, Ejemplar dedicado a: Arqueología industrial. Testimonios de la memoria, p. 59-70. ISSN 0213-6252.

Fernández Iglesias, Susana; Lage Canoura, Rosa; Pérez Franco, Nelle; Sánchez Meitín, Lucía (2010): De sol a sol. Un século de traballo en Xove. Ilustracións de Primitivo Marcos. Lugo: Servizo de Publicacións da Deputación. DL LU-227-2010. ISBN 978-84-8192-441-1.

Fernández Lavandera, E., y Fernández Rodríguez, C.M., 1998, Los molinos: patrimonio industrial y cultural, Grupo Editorial Universitario, Granada. ISBN 84-89908-29-X.

Fernández Martínez, G., 2009. El virus del progreso. Hacer realidad lo imposible. Madrid: Ensenada de Ézaro Ediciones – Notideas Comunicación. DL VG-1098-2009. ISBN 978-84-936461-9-6.

Fernández Martínez, Carla (2013). Iconografía de una ciudad atlántica. Memoria e identidad visual de Pontevedra. Tesis doctoral (inédita). Departamento de Historia del Arte de la Universidad de Santiago de Compostela.

Fernández Negral, J., 1991, Forxas hidráulicas, mazos ou machucos no norte galego. Arquitectura, síntese histórica, e análise do artilugio mecánico, Cadernos do seminario de Sargadelos, Ediciós do Castro, O Castro, Sada, Coruña. ISBN 84-7492-533-9.

Fernández Negral, J., 1991, Segundo centenario dos Reais Establecementos de Xuvia. De fábrica de cobrería a centro textil, 1791-1991, Cuadernos Ateneo Ferrolán, Ano 9, núm. 7, 1991. D.L. C-1.482-1991.

Fernández Negral, J., 1994. “Complejo siderúrgico de Sargadelos: análisis técnico”, Las Reales Fábricas de Sargadelos, el Ejército y la Armada. Museo do Pobo Galego. Sada-Coruña: Ediciós do Castro, p. 35-61. DL C-594-1994.

Fernández Negral, J., 1997, “Historia y arquitectura de los molinos en un municipio costero: Cedeira (Coruña)”, Primeras Jornadas Nacionales sobre Molinología, Cadernos do Seminario de Sargadelos, nº 75, Ediciós do Castro, Sada, Coruña, pp. 697-712. ISBN 84-7492-862-1.

Fernández Negral, J., 2002, Las fábricas de curtidos en la ría de Ferrol, 1783-1956, Cadernos do seminario de Sargadelos, Ediciós do Castro, O Castro, Sada, Coruña. ISBN 84-8485-049-8.

Fernández Negral, J., 2005. “O despertar da ría á industrialización”, Ferrol, cidade da Ilustración, Cadernos do Ateneo Ferrolán, Ano XIX, núm. 17-18, 2003-2004, p. 131-145. DL C-164-2005. ISBN 84-933518-0-6.

Fernández Negral, J., 2009. Estudio del proceso de calcinación y uso de la cal en los procesos sidero-metalúrgicos y en la construcción. Análisis de los procesos de obtención y de la estructura de los hornos. Tesis Doctoral (inédita). Departamento de Enxeñaría Industrial II, Universidade da Coruña.

Fernández Negral, J., 2013. FENYA: 1941-1961. Fabricaciones Eléctricas Navales y Artilleras. La fábrica de Canido y sus patentes. Madrid: Liber Factory. DL M-18193-2013. ISBN 978-84-9949-226-1.

Fernández Negral, J., 2015. Tierra y fuego en la ría de Ferrol: tejeras y cerámicas del siglo XVIII al XX. Buxa, Asociación Galega do Patrimonio Industrial, Santiago de Compostela: Ensenada de Ézaro Ediciones. DL C-1717-2015. ISBN 978-84-942943-3-4.

Fernández Negral, Justino (2015). “Actividad industrial en Ferrol Vello y Espacio Portuario”, en Burgoa Fernández, Juan José, e Llorca Freire, Guillermo (coord.), Homenaxe a Ferrol Vello, p. 131-146. Ferrol: Edicións Embora. DL C-1079-2015. ISBN 978-84-16456-01-7.

Fernández Negral, Justino (2018). La Peninsular Maderera Ferrol, PEMSA 1952-1975. Ferrol: Central Librera. DL C-1344-2018. ISBN 978-84-945680-7-7.

Fernández Negral, Justino (2019). “Actividad industrial en Canido”, en Burgoa Fernández, Juan José, e Llorca Freire, Guillermo (coord.), Memoria histórica do Barrio de Canido, p. 161-175. Ferrol: Edicións Embora. DL C-717-2019. ISBN 978-84-17824-02-0.

Fernández Negral, Justino (2022). PYSBE: Pesquerías y secaderos de bacalao de España: factoría de Ferrol (1925-1973). A Coruña: Deputación Provincial. DL C 1966-2022. ISBN 978-84-9812-399-9. Accesible en liña en https://www.dacoruna.gal/cultura/publicacions/#/ [03-04-2023].

Fernández Nogueira, Francisco Javier (1974). “Neveira”, en Otero Pedrayo, Ramón (dir.), Gran enciclopedia gallega, 30 vol., vol. 22, p. 167. Gijón: Silverio Cañada Editor. DL VI-415-1974. ISBN 84-7286-029-9 (general). ISBN 84-7286-193-7 (tomo XXII).

Fernández Nogueira, Francisco Xabier (1980). “A neve na Galicia atlântica. A industria da neve”, en A Nosa Terra, núm. 132.

Fernández Nogueira, Francisco Xabier (1983). “As neveiras en Galicia”, en Terra: revista da Sociedade Galega de Xeografía, núm. 1.

Fernández de la Cigoña Núñez, Estanislao (1989). Illas de Ons e Sálvora. Historia natural e humana. E outros traballos. Vigo: Asociación Gallega para la Cultura y la Ecología. DL VG-37-1989. ISBN 84-404-3855-9.

Fernández de la Cigoña Núñez, Estanislao (1991). Cíes y Ons. La ruta de las islas. Vigo: Asociación Galega para a Cultura e a Ecoloxía. DL VG-39-1991. ISBN 84-404-8631-6.

Fernández de la Cigoña Núñez, Estanislao (1991). Illas de Galicia: Cíes, Ons, Sálvora, Tambo, San Simón e Cortegada. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. DL M-31.071-1991. ISBN 84-7507-582-7.

Fernández Ochoa, Carmen (1994). Una industria de salazones de época romana en la Plaza del Marqués. Excavaciones arqueológicas en la ciudad de Gijón, Gijón: Caja de Asturias y Ayuntamiento de Gijón. ISBN: 84-606-1844-7.

Fernández Ochoa, Carmen; Martínez Maganto, Julio (1994). “Las industrias de salazón en el norte de la península Ibérica en época romana. Nuevas aportaciones”, Archivo Español de Arqueología, 67 (1994), p. 115-134.

Fernández Pacios, X.R., 2011. Camiño do mar. Lugo: Deputación de Lugo. DL C-2053-2011. ISBN 84-8192-668-X.

Fernández Pacios, Xoán Ramón (2015). “A ponte da Espiñeira e o ano 1858”, en O gabinete de Foz [en liña] Dispoñible na Internet http://ogabinetedefoz.blogspot.com/2015/03/a-ponte-da-espineira-e-o-ano-1858.html [Acceso 31/12/2021].

Fernández Pacios, Xoán Ramón (2020). “Historia da primeira ponte da Espiñeira”, en O gabinete de Foz [en liña] Dispoñible na Internet http://ogabinetedefoz.blogspot.com/2020/01/historia-da-primeira-ponte-da-espineira.html [Acceso 31/12/2021].

Fernández Palicio, Alejandro (2010). As telleiras de Valga e comarca e as fábricas de cerámica (1850-1965), XV Premio de Investigación Xesús Ferro Couselo (Valga, Pontevedra), Baixo licencia Creative Commons [en línea]. Disponible na Internet: http://www.tecnoloxiasapropiadas.wordpress.com/2012/10/09/hello-world/ [Acceso 13 abril 2014].

Fernández Pazos, X.M., 1998. Sálvora: memoria dun naufraxio. A traxedia do Santa Isabel. Vigo: Coordenadas. ISBN 978-84-87222-29-0.

Fernández Penedo, Iago; Fuertes Dopico, Óscar (2019): Proyecto básico de rehabilitación de astillero tradicional para uso cultural. Concello de Outes. A Coruña: Fuertes-Penedo Arquitectos.

Fernández Penedo, Iago; Fuertes Dopico, Óscar (2019): Proyecto museográfico del astillero tradicional Ciprián. Concello de Outes. A Coruña: Fuertes-Penedo Arquitectos.

Fernández Penedo, Iago; Fuertes Dopico, Óscar (eds.) (2021): Patrimonio marítimo: el patrimonio marítimo de los caminos del mar a Santiago. A Coruña: Fundación Universidade da Coruña. DL C-1181-2001. ISBN 978-84-09-31890-2.

Fernández Pérez, J., 2002. “Algunas especies vegetales de uso industrial en la época romana”, Artifex: ingeniería romana en España, 2002, 2ª ed. 2005, catálogo de la exposión de igual nombre, Ministerio de Fomento (CEDEX-CEHOPU), Fundación Juanelo Turriano, Ministerio de Cultura, Madrid: Secretaría General Técnica del Ministerio de Cultura, p. 315-330. DL M-12127-2002. ISBN 84-369-3567-5.

Fernández Pérez, J., 2002. “Consideraciones sobre la pesca romana en Hispania”, Artifex: ingeniería romana en España, 2002, 2ª ed. 2005, catálogo de la exposión de igual nombre, Ministerio de Fomento (CEDEX-CEHOPU), Fundación Juanelo Turriano, Ministerio de Cultura, Madrid: Secretaría General Técnica del Ministerio de Cultura, p. 331-352. DL M-12127-2002. ISBN 84-369-3567-5.

Fernández Pérez, J., 2008, “Agricultura y pesca en la España medieval”, Ars Mechanicae: ingeniería medieval en España, Pedro Navascués Palacio (coord.), Ministerio de Fomento (CEDEX-CEHOPU) y Fundación Juanelo Turriano, Madrid, p. 167-179. ISBN 978-84-7790-470-0.

Fernández Prieto, Lourenzo; Soto Fernández, David; García Quiroga, Francisco; Fontán Bestilleiro, David; Suárez García, Ricardo; Capelo Cruz, Adrián; Bertran Gil, Alfonso; Rodríguez López, Manuel (2021). Cuando éramos sostenibles. Aprendiendo en el Barbanza las claves del futuro. Fundación Rede de Innovación Arousa (RIA). Santiago de Compostela: Editorial RIA.

Fernández Rei, Francisco (2003). “Moita costa, ‘pouco’ mar: o léxico mariñeiro e a construción do estándar galego”, en Álvarez de la Granja, María; González Seoane, Ernesto Xosé (eds.): A estandarización do léxico, p. 285-347. Colección Base, serie Lingüística. Instituto da Lingua Galega. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. DL 2566-2003. ISBN 84-95415-75-5.

Fernández del Riego, F., 1998. A pesca galega de mar a mar, Publicacións da Área de Ciencias Mariñas do Seminario de Estudos Galegos, Sada (Coruña): Ediciós do Castro. DL C-69-1998. ISBN 84-7492-871-0.

Fernández Rodríguez, Begoña (2013). “Trabajar, vivir y morir junto al mar: el legado cultural de los hombres del mar en las villas costeras gallegas: el Paseo del Arenal de la Pobra do Caramiñal”, SEMATA, Ciencias Sociais e Humanidades, ISSN 1137-9669, 2013, vol. 25: 291-312.

Fernández Rubio, R. (ed. y coord.), 2009. Rehabilitación de espacios mineros: experiencia española. Madrid: Consejo Superior de Colegios de Ingenieros de Minas de España.

Fernández Rubio, R., Fernández Lorca, S., y Esteban Arlegui, J., 1986, Abandono de minas: impacto hidrológico, Instituto Geológico y Minero de España, Madrid.

Fernández Santander, C., 2000, Gallegos del siglo XX, La Voz de Galicia, Coruña. D.L. MU-967-2000.

Fernández Vázquez, María Teresa (2002). La industria del curtido en la Galicia contemporánea. Tesis doctoral (inédita). Departamento de Economía Aplicada, Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da Universidade de Santiago de Compostela.

Fernández Vázquez, M.T., 2006, “Juan Harguindey Broussain (1839-1911)”, Empresarios de Galicia, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 108-123. ISBN 84-96494-83-7.

Fernández Vega, L., 1982. La Real Audiencia de Galicia, órgano de gobierno en el Antiguo Régimen (1480-1808). Tres volúmenes. La Coruña: Diputación Provincial.

Fernández Vilalba, Xosé Isidro (2013): “Luís López Lombardía, fundador da fábrica de holandillas en Mondoñedo”, en Terra e Tempo [en liña] Dispoñible na Internet: http://www.terraetempo.gal/artigo.php?artigo=3099&seccion=5 [Acceso 26/12/2020].

Ferrández Pérez, Daniela (2019). Nuevos y viejos actores: clientelismo político y poder local en perspectiva comparada (1905-1936). Tesis doctoral (inédita). Universidad de Santiago de Compostela.

Ferrández Rivera, Guillermo (2001). Conacho. Ferrol: Embora. DL C-2631-2001. ISBN 84-95460-13-0.

Ferrández Rivera, Guillermo (2011). Ferrol: la llave inglesa. Ferrol: Embora. DL C-2767-2011. ISBN 978-84-92644-39-1.

Ferrández Pérez, Daniela (2019). Nuevos y viejos actores: clientelismo político y poder local en perspectiva comparada (1905-1936). Tesis doctoral (inédita). Universidad de Santiago de Compostela.

Ferrari, M., et al., 2010: “Búsqueda de criterios metodológicos para la realización de inventarios de patrimonio cultural”. Patrimonio Industrial y Paisaje, Actas del Quinto Congreso para la Conservación del Patrimonio Industrial y de la Obra Pública en España. Miguel Ángel Álvarez Areces (coord. y ed.), Gijón: TICCIH España, p. 217-226. DL AS-3.149-2010. ISBN 978-84-936996-9-7.

Ferreira Priegue, Elisa María (1981). “Circulación y red viaria en la Galicia medieval”, en Les communications dans la Péninsule Ibérique au moyen-âge: actes du colloque, Pau, 28-29 mars 1980, 1981, pp. 65-72. ISBN 2-222-02922-8.

Ferreira Priegue, E.M., 1988. Galicia en el comercio marítimo medieval. La Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza. ISBN 84-85728-71-8.

Ferreira Priegue, Elisa María (1998): “O desenvolvemento da actividade pesqueira dende a alta idade media ó século XVII”, en Fernández Casanova, Carmen (coord.): Historia da pesca en Galicia, p. 51-86. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. DL C-1816-1998. ISBN 84-8121-719-0.

Ferreira Priegue, Elisa María (2005). “Galicia en la marisma de Castilla: la dinámica de los intercambios mercantiles”, en Arízaga Bolumburu, Beatriz; Solórzano Telechea, Jesús Ángel (coords.): Ciudades y villas portuarias del Atlántico en la Edad Media, p. 165-186. Nájera. Encuentros Internacionales del Medievo. Nájera, 27-30 de julio de 2004. ISBN 84-95747-35-9.

Ferrero Arias, A. (a.ferrero@igme.es), 4 de mayo del 2010. IGME-Santiago: Listado de valoración provisional de zonas a considerar con posible interés como patrimonio minero. Correo electrónico para Manuel Lara Coira (mlara@asociacionbuxa.com).

Ferrero Arias, A., et al. (2013): Mapa de Patrimonio Minero de Galicia, Madrid: Instituto Geológico y Minero de España (IGME). NIPO: 728-13-018-6.

Ferrero Arias, Ángel, et al. (2018): Patrimonio minero de Galicia. A Coruña: Cámara Oficial Mineira de Galicia. DL C-2300-2018. ISBN 978-84-09-07621-5.

Ferro Pego, Luis Manuel (2005): “Fábrica de Luz ‘Sagrado Corazón’, antigua fábrica de electricidad”, en Asociación Codeseda Viva [en liña] https://codeseda.com/a-estrada-fabrica-luz-antigua-1922-electricidad-galicia/ [Acceso 30 xuño 2020].

Ferro Pego, Luis Manuel (2018): “Manuel Porto Verdura”, en A Estrada, Miscelánea Histórica e Cultural, vol. 21, p. 81-93. A Estrada: Museo Manuel Reimóndez Portela. ISSN 1139-921X.

Ferrol Vello (II): la “Fábrica de Lápices Hispania”, publicado en Urban Idade, memorias de las redes urbanas, blog de Enrique Fidel, 19 de julio del 2008 [en línea]. Disponible en Internet: http://urbancidades.wordpress.com/2008/07/19/ferrol-vello-ii-la-fabrica-de-lapices-hispania/ [Último acceso 24 de agosto del 2009].

Figueira Tenreiro, Sabela, 2006. “A fábrica de Perillo 1905-2005”, Cadernos de Estudios Oleirenses, VII, Iñás-Oleiros: Editorial Trifolium. DL C-1964-2002. ISBN 84-932716-7-5.

Filgueiras Rey, Ana Isabel (1990): “Estudo etnográfico do ámbito e contorno da área de reparto APE-B7-01 Río Ameneiral”, en Anexo ao proxecto de urbanización APE-B7-01 Río Ameneiral, Bertamiráns, Ames, A Coruña.

Filgueira Valverde, X., 1951. Sargadelos. 4ª ed. 2004. Cadernos do Seminario de Estudos Cerámicos de Sargadelos. Sada-Coruña: Ediciós do Castro. DL C-1149-2004. ISBN 84-85134-80-X.

Filgueira Valverde, J., 1985. Gelmírez, iniciador de la marina del Atlántico, Pontevedra: Diputación Provincial de Pontevedra.

Filgueira, R.; Filgueira, M., 2011. “A telleira de Alonso”, El Boletín Desde Narón, Año 2, Mayo 2011, Publicación Nº 4, Narón: Asociación de Vecinos de Piñeiros. DL 749-2010, p. 15 [en línea]. Disponible na Internet: http://www.avvpineiros.com/docs/boletin/004.pdf [Acceso 28 marzo 2015].

Filgueiras Rei, Ana (2009a). Informe sobre o predio e edifício situado no número 6 do lugar da Chaínza, parroquia de Santa Mariña de Obre, Noia (A Coruña). Oficina de Rehabilitación do casco histórico de Noia, 17 de decembro do 2009.

Filgueiras Rei, Ana (2009b). Estudo histórico-antropolóxico para intervención arquitectónica na fábrica de curtidos dos Cadarso e reintegración urbana do patrimonio cultural da Chaínza. Documento de síntese. Complexo Museístico e Cultural da Chaínza, Santa Mariña de Obre. Noia (A Coruña). 21 de decembro do 2009.

Filgueiras Rei, Ana (2010). Fábrica de curtidos dos Cadarso. Aproximación histórico-antropolóxica. Complexo Museístico e Cultural da Chaínza, Santa Mariña de Obre. Noia (A Coruña). Novembro do 2010.

Filgueiras Rei, Ana (2011a). Informe sobre os traballos de acondicionamento no lugar da Chaínça, parroquia de Santa Mariña de Obre, no ámbito do proxecto denominado “Complexo Museístico e Cultural da Chaínça”. Oficina de Rehabilitación do casco histórico de Noia, 6 de setembro do 2011.

Filgueiras Rei, Ana (2011b). Informe histórico-entnográfico. Intervención urbana na Ponte Chaínça. Reintegración urbana do patrimonio cultural da Chaínça. Complexo Museístico e Cultural da Chaínça. Santa Mariña do Obre. Noia (A Coruña). Novembro do 2011.

Filgueiras Rei, Ana (2011c). “Involución del instinto maternal en la actualidad. Crónica de una sumisión”, en López Villar, Cristina (coord.): Estudios multidisciplinares para la humanización del parto, p. 9-23. Jornadas Universitarias Multidisciplinares para la Humanización del Parto, A Coruña, 18-21 octubre 2010. A Coruña: Universidade da Coruña. ISBN 978-84-9749-471-7.

Filgueiras Rei, Ana (2018). Informe en resposta á petición de colaboración para a preparación de materiais sobre a coñecida como fábrica de curtidos Agra Cadarso, na Chaínza. Oficina de Rehabilitación do casco histórico de Noia, 19 de decembro do 2018.

Filgueiras Rei, Ana (2 e 9 de xuño do 2022). Datos sobre o barrio da Chaínça e o curtidoiro dos Cadarso. Comunicación persoal a Manuel Lara Coira; entrevistas en Noia.

Filipovich, José (1975). Las fuentes de energía. Biblioteca Cultural RTVE. Coedición de las editoriales Prensa Española, Magisterio Español, Planeta y Editora Nacional. Madrid: Editora Nacional. DL B-17727-1975. ISBN 84-265-8006-8.

Fischer, G., 1942. “Maquinaria agrícola”, Manual del Ingeniero, Enciclopedia del Ingeniero y del Arquitecto compilada por la Academia Hütte de Berlín, trad. de la 26ª edición alemana. Barcelona: Gustavo Gili, tomo IV, capítulo III: Tecnología agrícola, sección II, p. 338-379.

Flandrin, Jean-Louis (1992): Chronique de Platine: pour une gastronomie historique. Paris: Odile Jacob.

Flores, C., 1986, “El carácter de la arquitectura popular. Tal como éramos”, Guía de la arquitectura popular en España, Revista del Ministerio de Obras Públicas y Urbanismo, nº 334, julio-agosto 1986, pp. 6-16. ISSN 0212-7148.

Florido del Corral, David (2011). “Corrales, una técnica de pesca tradicional en Andalucía”, en Darío Bernal Casasola (ed.) Pescar con arte: fenicios y romanos en el origen de los aparejos andaluces. Cádiz: Universidad de Cádiz. ISBN 978-84-9828-365-5.

Fonseca Llamedo, José (1936): “Urbanización y vivienda. La vivienda rural en España: estudio técnico y jurídico para una actuación del Estado en la materia”, en Arquitectura, núm. 1, tomo XVIII, p. 12-24.

Fontenla Chas, Xosé Anxo (José Chas). Memoria industrial en Galicia [en línea] Disponible en Internet https://memoriaindustrialengalicia.wordpress.com/ [Acceso 21 diciembre 2017].

Forbes, R.J., 1958, Man the Maker: A History of Technology and Engineering, Abelard Schuman, New York.

Forbes, R.J., 1958, Historia de la técnica, Fondo de Cultura Económica, México.

Foro de Embases [en línea] Accesible en http://foros.embalses.net/forumdisplay.php/4-Embalses [Acceso 24 marzo 2020].

Fortes Bouzán, X., 1993. Historia de la ciudad de Pontevedra. Biblioteca Gallega: Serie Nova. A Coruña: La Voz de Galicia. ISBN 978-84-8825-420-7.

Fra Paleo, Urbano; Mosquera Camba, Xosé Luís (1988): “A ponte do Pedrido: historia dunha frustración”, en Anuario brigantino, núm. 11, 1988, p. 179-190. ISSN 1130-7625.

Fraga Rodríguez, X., 1997. A Coruña-Sada-Carballo. Tranvías e trolebuses. A Coruña: Espiral Maior.

Fraga Rodríguez, X., 2000. Pontevedra-Vigo. Tranvías e trolebuses. A Coruña: Espiral Maior.

Fraga Rodríguez, X., 2002, Tranvías de Ferrol, Espiral Maior, Coruña. ISBN 84-95625-54-7.

Fraga Rodríguez, X., 2009, “Luis Calvo Sanz (1897-1980)”, Empresarios de Galicia, vol. 2, Xoán Carmona Badía (coord.), Centro de Investigación Económica e Financeira (CIEF) e Fundación Caixa Galicia, Coruña, p. 432-459. ISBN 978-84-96982-37-6.

Fraga Rodríguez, Xan (2011). “Los Calvo: protagonistas de la renovación de una industria madura”, Las familias de la conserva. El sector de las conservas de pescado a través de sus sagas familiares. Xoán Carmona Badía (dir. e coord.). Fundación Cluster de Conservación de Productos del Mar e ANFACO-CECOPESCA, Pontevedra: Diputación de Pontevedra, p. 552-573. DL C-891-2011. ISBN 978-84-938942-0-7.

Fraga Vázquez, X.A., e Mato Domínguez, A. (coord.), 1993, Diccionario Histórico das Ciencias e das Técnicas de Galicia: Autores 1868-1936, Grupo Interdisciplinar de Traballo Ramón María Aller, Seminario de Estudos Galegos e Ediciós do Castro, Sada, Coruña. ISBN 84-7492-631-9.

Fraga Vázquez, X.A., e Sisto Edreira, R. (coord.), 2005, Diccionario Histórico das Ciencias e das Técnicas de Galicia: Autores anteriores a 1868, Grupo Interdisciplinar de Traballo Ramón María Aller, Seminario de Estudos Galegos e Ediciós do Castro, Sada, Coruña. ISBN 84-8485-176-1.

Fraguas Fraguas, A., 1973. La Galicia insólita. Tradiciones gallegas. 9ª ed. 2003. Cadernos do Seminario de Sargadelos. Sada-Coruña: Ediciós do Castro. DL C-2874-2003. ISBN 84-8485-135-4.

Fraguas Fraguas, A., 2008, Real Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago. Primera Época, 1784-1813-1821, Santiago de Compostela: [s.n.].

Franch Benavent, Ricardo (coord.); Navarro Espinach, Germán (coord.) (2017): Las rutas de la seda en la historia de España y Portugal. València: Universitat de València. ISBN: 978-84-9134-137-6.

Franco Gómez, F., 2009. “Una saga emblemática: Barreras, siglo y medio de historia. La familia, diversificada en siete ramas, formó parte de la gran “arribada” catalana a Vigo”, Faro de Vigo, 12 de julio del 2009.

Freire Esparís, M.P., 2000, “Picusa: la única superviviente de la industria del cuero”, Grandes empresas, grandes historias de Galicia, p. 234-235, Fernando Rodríguez Ojea (coord.), A Coruña: La Voz de Galicia. DL 1698-2000.

Freire Esparís, M.P., 2005. La formación del tejido manufacturero en una comarca litoral de la provincia de A Coruña: Padrón, 1850-1950. Santiago de Compostela: Universidad de Santiago de Compostela.

Freire Esparís, M.P., 2007, “Una aproximación a los procesos de cambio en la Galicia rural a través del análisis de los municipios de Brión y Padrón (1850-1970)”, Revista Galega de Economía, vol. 16, núm. extraord. (2007). ISSN 1132-2799.

Freire Macías, C., 2012. Vigo – Arquitectura Perdida, [en liña]. Dispoñible na Internet: http://www.youtube.com/watch?v=DodHCW-_wGg&feature=player_embedded [Acceso 17 abril 2012]. https://www.facebook.com/farodevigo/posts/341068472623020 [Acceso 3 novembro 2012]. http://www.lavozdegalicia.es/video/vigo/2012/04/17/vigo-pudo-haber/00311334649393843640678.htm [Acceso 3 novembro 2012]. http://www.youtube.com/user/Cris8FM [Acceso 3 novembro 2012].

Freris, L.L., 1990, Wind Energy Conversion Systems, Prentice Hall International, London.

Fuertes Dopico, Óscar (2015): Las carpinterías de ribera en Galicia: la recuperación de sus arquitecturas. Tesis doctoral (inédita). Universidade da Coruña.

Fuertes Dopico, Óscar (2016): La arquitectura de las carpinterías de ribera en Galicia. Santiago de Compostela: Consellería del Mar de la Xunta de Galicia. DL C-1196-2016. ISBN 978-84-453-5225-0.

Fuertes Dopico, Óscar; Fernández Madrid, Joaquín (2011): “Estudio tipológico de la construcción tradicional de astilleros en Galicia”, en S. Huerta, I. Gil Crespo, S. García, M. Taín (eds.) Actas del Séptimo Congreso Nacional de Historia de la Construcción, Santiago 26-29 octubre 2011. Madrid: Instituto Juan de Herrera.

Fuller, R.B., 1969, Operating Manual for Spaceship Earth, Southern Illinois University Press, Carbondale, Illinois.

Fuller, R.B., 1981, Critical Path, St Martin’s Press, New York.

Fumega Piñeiro, F.X.; Sobrado Pérez, X.L., 2010: As fábricas de papel na comarca do Carballiño. O Carballiño (Ourense): Centro de Estudios Chamoso Lamas. DL OU-177-2010. ISBN 978-84-614-4756-5.

Fundación Clúster de Conservación de Productos del Mar (FUNPROMAR) (s/d). Museo de la conserva [en línea] https://museoconserva.com/ [24/10/2020].

Fundación Clúster de Conservación de Productos del Mar (FUNPROMAR) (s/d). Las mujeres de la conserva. Unidad didáctica. ESO/Bachiller/Adulto [en línea] https://museoconserva.com/wp-content/uploads/2020/06/Las-mujeres-de-la-conserva-en-el-Museo-ANFACO.pdf [24/10/2020].

Fundación Clúster de Conservación de Productos del Mar (FUNPROMAR) (s/d). Sereas: as mulleres do mar [en línea] https://sereasdomar.org/ [09/08/2023].

Fundación Domingo Fontán, 2009. “Resumen biográfico de Domingo Fontán”, Fundación Domingo Fontán [en línea]. Disponible en Internet: http://www.fundaciondomingofontan.com [Último acceso 16 de octubre del 2010].

Fundación de los Ferrocarriles Españoles, 2013. “El ferrocarril Betanzos-Ferrol, un siglo de historia (1913-2013)”, Cuadernos del Archivo Histórico Ferroviario, núm. 5, 2013, Madrid: Museo del Ferrocarril de Madrid-Fundación de los Ferrocarriles Españoles-Archivo Histórico Ferroviario (AHF). DL M-12160-2013. ISBN 978-84-89649-96-5.

Fundación Jorge Jove, 2015. Felices años 20: el automóvil y sus circunstancias. A Coruña: Fundación Jorge Jove. DL C-2168-2015.

Fundación Sotavento Galicia, 2009. Muíños do mundo, Momán-Xermade (Lugo): Fundación Sotavento Galicia. DL C-496-2009. ISBN 978-84-691-9158-3.